جداسازی، شناسایی و ارزیابی فعالیت ضدقارچی تعدادی از اکتینومایست‌های ایرانی بر علیه سه قارچ بیماریزای گیاهی

تعداد 270 جدایه اکتینومایست از خاک‌های مناطق مختلف استان‌های خوزستان، اصفهان، گیلان، هرمزگان، مازندران، تهران و آذربایجان غربی با استفاده از محیط‌های کشت اختصاصی جدا و خالص گردیدند. اثر بازدارندگی مایع خارج سلولی آن‌ها روی رشد سه قارچ Aspergillus niger ‏‏‏و Fusarium oxyosporum و  Alternaria alternata در محیط‌های کشت جامد با استفاده از روش لایه آگار (top agar layer method) مورد ارزیابی قرار گرفت. 28 جدایه از آنها توانستند رشد کلنی حداقل یکی از سه قارچ را با هاله بازدارندگی رشدی با قطر بیش از 20 میلی‌متر و 5 جدایه از آنها رشد کلنی هر سه قارچ را با هاله بازدارندگی با قطر بیش از 30 میلی‌متر کاهش دهند. در بین آنها جدایه 35 با بازدارندگی رشد %42-%10 علیه هر سه جدایه قارچ ، به عنوان فعالترین جدایه برای مطالعات بعدی در نظر گرفته شد. در مرحله بعدی اثر 3 محیط پیش کشت (seeding media) و 5 محیط تولید (fermentation media) روی تولید ترکیبات ضدقارچی به وسیله جدایه مزبور با استفاده از روش سیلندر (cylinder diffusion assay method) مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده بیشترین اثر بازدارندگی روی رشد هر سه قارچ در عصاره‌های فیلتر شده (culture filtrate) حاصل از محیط پیش کشت 2 و محیط تولید هیکی ترزنر مشاهده شد. بنابراین این دو محیط کشت به ترتیب به عنوان مناسب‌ترین محیطهای کشت برای رشد جدایه (تهیه اینوکولوم) و تولید ماده ضدقارچ پیشنهاد می شود. مطالعات انجام شده روی خصوصیات مولکولی، مورفولوژیک و بیوشیمیایی جدایه مزبور نشان داد که این جدایه از نظر توالی نوکلئوتیدهای ژن SrDNA16 دارای بیشترین خویشاوندی با گونه DSM41425 cuspidosporus Streptomyces می‌باشد، ولی اختلافات نسبتاً قابل توجه از نظر خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی بین گونه ذکر شده و جدایه 35، نشان دهنده این است که برای تعیین گونه جدایه مزبور نیاز به مطالعات بیشتری می‌باشد.